- Klikt U in te tekst op een naam, dan gaat U naar de bijbehorende genealogie
- Een genealogie is alleen maar ter verklaring van bepaalde zaken, niet alle broers en zusters genoemd
- Je zou eigenlijk van beneden naar boven moeten lezen, de personen die in de tekst voorkomen zijn gelinkt in een geel vlak
- Opmerkingen en foto's zijn van harte welkom. Als iemand zijn/haar foto er niet op staat heb ik hem niet (rinsejhbrink@gmail.com)
- Keer terug naar een vorige pagina met de back-toets van Uw browser
- [... ... ...] = de bron van een foto
 
Register Home
               

Idsinga (bijbehorende stamboom)

 

     

     
Wapen Idsinga:
In blauw een zilveren roos met boven en onder een gouden klaver. Soms heeft men het over groene klavers. Hoe men daar aan komt weet ik niet. Misschien groen uitgeslagen verguldsel?
Een pauw als helmteken. Twee leeuwe a
ls schilddragers. De drie in natuurlijke kleuren.
Een:
dat voor Alef Saeckes Idsinga (1602)
[Wapenboek Hesman, ±1700]. Nog eenvoudig.
Het is ook afgebeeld op een grafzerk in de kerk in Dokkum.
Hij was de vader van zowel onze Idsinga's als de Van Idsinga's
Twee: op een zerk voor Sierk Sakes Idsinga (1604-1660) in de kerk van Jorwerd [HdWalle]

Drie: Klokopschrift Oosterbierum 1709 voor kerkvoogd Alef Idsinga (1667-1738) [HdWalle]
Vier
: dat van de tak Van Idsinga [naar Ferwerda's wapenboek, 1760-1781].
Zo is het afgebeeld op elk onderdeel van een Chine de Commande servies van 1785-1790, waarvan zich enkele stukken bevinden in het Rijksmuseum en het museum Prinsessehof.
Vijf: dat van dezelfde tak voor Simeon Petrus van Idsinga (1784-1853), nu met schilddragers [Genealogische kwartierstaten van Nederlansche geslachten, 1900]

Zes: dat van dezelfde tak voor Jan Coenders van Idsinga (1730-40-1809) [Een Friese jonker op de Waalborg; De Clockeslagh, jrg. 1, nr. 1, mei 2009]
Het wapen boven het artikel zal Jan niet gekend hebben. Het lijkt mij van veel later. Het is net een Amerikaanse plofkip. Er is nl in de VS ook een familie Idsinga. Maar je moet een paar paardensprongen nemen om bij de friese Idsinga's uit te komen.
Deze afbeelding zal er dus wel abusievelijk boven staan.

De naam (Van) Idz/si/enga.
In de 15e eeuw schreef men Id
zinga, maar na verloop van tijd Idsinga.
Vanaf het begin van de 17de eeuw bestaat een tak, die zich Van Idsinga noemt. Dat zal er wel mee te maken hebben dat zij in hogere kringen verkeerden en vaak bestuurders waren, in het binnenland of in de koloniën of zij hadden een functie in het leger. De Idsinga's zaten meest op een boerderij. De familie werd opgenomen in het Stamboek van de Friese adel, maar in Nederland wordt zij tot het Patriciaat gerekend. Hier verder niet over de Van Idsinga's.
De tak Harmen Alefs (1638) maakte voorzover ik weet geen gebruik van het wapen. Het wordt niet op grafzerken afgebeeld.
Zij noemden zich rond de Franse tijd Idsenga, maar later weer Idsinga.

Hieronder wordt gesproken over Bornwerd, Hiaure en Hantumhuizen. De dorpen liggen niet ver van elkaar in de buurt van Dokkum.

Van Aylva
In een schrijfdoos, die door de vader van mijn moeder was gebruikt, zat een lakzegelstempel, dat blijkt van vóór 1536 te zijn. Nu was ik er al achter gekomen dat de schrijfdoos ouder was dan mijn grootvader. Dus uit welke familie de schrijfdoos en het stempel kwamen bleef onbekend. Ik wist niet van wie het wapen was en ook niet dat die stempel zo oud was. Als kind heb ik er NB nog mee zitten spelen!
Onlangs werd ik er op gewezen dat dit het wapen van Van Aylva kon zijn.

         
Links en midden: lakzegestempel.
Rechts: deel van de bekroning uit 1751 boven de ingang van de kerk te Bornwerd. De bekroning is aangebracht in 1906 en afkomstig van de afbraak van de pastorie in het nabijgelegen Hiaure. De Aylva's waren kennelijk collator van dat dorp. Zij woonden op Minnoltsmastate in Bornwerd.
 In blauw paalsgewijs een ster, een roos en een lelie. Een kroon als helmteken. Eenhoorns als schilddragers.

Nog lang daarna heb ik mij afgevraagd waarom wij in bezit waren van dit stempel. Van een familieverband had ik nooit gehoord. Ik dacht dat dit stempel er misschien was, omdat Ids Pieters Idsinga (1787, zie hieronder) uit Hiaure kwam. Dat ligt niet ver van Bornwerd. Daar hebben een aantal generaties Van Aylva gewoond. Vandaar de toevoeging 'van Bornwerd'. Ids had de stempel misschien op de een of andere wijze verworven. Daar bleef het bij, totdat ik er op gewezen werd dat Saecke Sytzes Idsinga (1502) gehuwd was met Anna Alefs Aylva (1524). Maar ik dacht niet dat Pieter Douwes (1750, zie hieronder) te koppelen was aan Saecke, te meer omdat Pieter de naam Idsinga had aangenomen. Na veloop van tijd ben ik in verveling maar eens gaan zoeken. En wat bleek? Het is wel familie. Hele verre. Dus de stempel moet van vóór haar overlijden in 1581 zijn.  Misschien nog wel van haar vader.

De vraag is hoe je Aylva uitspreekt en waar de klemtoon ligt. Gesuggereerd wordt: 'aalwa', 'alewa', 'alua' en 'aluwa'. Ik sluit aan bij het laatste: 'áloewa'. En wel om het volgende. De 'i' of 'y' is een verlenging van de voorgaande klinker. Net zoals bij Oorschot, dat spreek je ook niet uit zoals je het schrijft ('Oirschot'). Frans van Aylva van Bornwerd (1513) werd als student ingeschreven te Leuven als 'Franciscus Sixti Ayluwa', Verder werd de 'u' vaak als een 'v' geschreven in het het latijn op zijn Duits uit te spreken als een 'oe'.

Er bestaan overigens verschillende relaties tussen de Aylva's en de Wynia's, maar die weg ligt niet voor de hand. Keimpe Wynia was voor de tweede maal gehuwd met Tieth en voor de derde maal met Wisck Aylva. NB in het zelfde jaar 1560. Saepck Wynia († 1588) was gehuwd met Ulbe Aylva. Jelck Wynia was gehuwd met Douwe Aylva († 1572)
Of het moet niet via vererving verkregen zijn, maar op een andere wijze. Misschien speelt daarbij dat de Aylva's in 1827 waren uitgestorven. Wellicht kan iemand aan de hand van de vorm van het stempel zeggen uit welke tijd het is (rjhbrink@hotmail.com).

Na de Franse tijd:

- Pieter Douwes (1750) uit Hiaure nam in 1811 de naam Idsinga aan. Hij schreef 'Idsenga'.

- Zijn zoon Ids Pieters Idsinga (1787) huwde in 1818  Aukje Botes Wynia (1792). Beide waren geboren in Hiaure. Zij gingen eerst in Oosternijkerk wonen. Vervolgens kocht Ids Rintjemastate in Hantumhuizen. Vermoedelijk liet hij de oude stins afbreken en liet er een nieuwe boerderij bouwen. In 1822 werd de eerste steen door zijn twee-jarige dochter Adriaantje (1820) gelegd. In Hantumhuizen verkreeg hij niet alleen Rintjema, waar hij ging wonen, maar ook Tjalma, Oenama en Peyma.

           Grietenijkaart Westdongeradeel [Schotanus 1718].

Ids Pieters Idsinga (1787) was eerst boer op Rintjema (Rienkema), later op Heringa (Horama)
Petronella Idses Idsinga (1827), zijn dochter, werd geboren op Rintjema
Bote Klazes Wynia (1750), de schoonvader van Ids, was boer op Uke (Oeke) en later op Oenama
Pieter Fetzes Meindersma (1830), de zoon van Petronella, was boer op de Grote Keeg
Ids Pieters Meindersma (1856), de zoon van Pieter, was boer op Heringa (Horama)
Petronella Meindersma (1883), de dochter van Ids, werd geboren op Heringa (Horama)

De families hadden bijelkaar genomen een enorm landbezit.

 

  Rintjemastate werd in 1720 door Harmen Idses (1691) gekocht. Zijn kinderen namen voor zich en hun nageslacht de achternaam Rintjema aan. Het bleef bijna honderd jaar in de familie en werd toen verkocht aan de hieronder genoemde Ids Pieters Idsinga (1787).
[tekening door J. Stellingwerff in 1723, er onder staat abusievelijk Peyma

 

Eerste steen Rintjemastate 1822
   
Adriaantje Idses Idzenga.

Ik was jong en geen besef
heb ik met vaders hulp aan dit
gebouw den eersten steen gelegd
het is God die eeuwig leeft
En ons weer een nieuwe woning geeft
I.P. Idzenga, A.B. Wynia
den 2 Juni 1822
 

      Rintjemastate in 1981, het voorhuis lijkt nog van 1822.
De boerderij is nu geheel vernieuwd
 

Van Rintjema ging het naar Heringa aan de rand van het dorp Hantumhuizen.
Ids Pieters Idsinga was daar Kerkvoogd. Het echtpaar liet in 1856, vermoedelijk toen ze gingen rentenieren een huis, Paadje 10, in Hantumhuizen bouwen. De eerste steen daarvan werd gelegd door hun negen-jarige kleinzoon Ids Jacobs Heerenga (1847), de oudste zoon van de hierboven genoemde Adriaantje.

    
Boven: Paadje 10 Hantumhuizen in 2009 [foto's bewoners]
Links: Dit gebouw \ gesticht door \ I.P. IDZENGA \ EN \ A.B. WIJNIA \ 1856
Rechts:
De eerste steen \ aan dit gebouw \ gelegd door \ IDS JACOBS \ HEERENGA \ 1856

 

Ids Pieters Idsinga (1787) en zijn vrouw Aukje Botes Wynia (1792) werden te Hantumhuizen begraven.

  
Grafzerken in Hantumhuizen

- Een tweede dochter van Ids Pieters Idsinga Petronella Idses Idsinga (1827) huwde Pieter Fetses Meindersma (1830).

foto     foto
Pieter Fetzes Meindersma (1830) en Petronella Idses Idsinga (1827) [Alberda album, map 1 en3]

Zie bij Meindersma verder.