Hoofdstukken uit de

Europese Codificatiegeschiedenis

Achterflaptekst

Het verschijnsel codificatie blijft Europa in zijn greep houden: nauwelijks is in Nederland een nieuwe codificatie van het privaatrecht verschenen, of er wordt al door het Europese parlement voorgesteld te werken aan een civielrechtelijke codificatie op Europees niveau. Dit ondanks het feit dat van verschillende zijde de zin van het neerleggen van het recht in wetboeken met exclusieve gelding sterk wordt betwijfeld. Is het niet realistischer de vervolmaking van het recht over te laten aan de rechter? Anderen zien daarentegen in de codificatie een bolwerk tegen rechterlijke willekeur en een bastion van rechtszekerheid dat niet kan worden gemist .

Dit boek, dat is bedoeld als een leerboek, knoopt aan bij deze vraag. Er is daartoe gekozen voor een thematische opzet: rondom het verschijnsel codificatie worden enige hoogtepunten uit de Europese codificatiegeschiedenis geschetst. De schrijvers hebben daarbij niet gestreefd naar een strak chronologische opbouw, maar veeleer een rechtsvergelijkende opzet tot uitgangspunt genomen: in afzonderlijke, op zichzelf staande hoofdstukken wordt de codificatiegeschiedenis van een aantal Europese landen (Italië, Frankrijk, Duitsland, Nederland, Zwitserland e.a.) behandeld. Zo kan de student zien dat steeds dezelfde bedoelingen (het streven naar politieke eenwording, rechtszekerheid, het bestrijden van rechterlijke willekeur etc.) terugkeren en dat deze worden bepaald door veelal steeds dezelfde historische gegevens (het ontstaan en het verval van het Heilige Roomse Rijk, de Verlichting, het conservatisme etc.). In een bijzonder hoofdstuk, dat is gewijd aan enige aspecten van de rechtsontwikkeling in Engeland, wordt uiteengezet hoe die doelen ook langs andere wegen dan door middel van een codificatie kunnen worden verwerkelijkt.

Het boek richt zich niet alleen tot rechtenstudenten, maar tevens tot studenten in de geschiedenis en - meer in het algemeen - tot al diegenen die in het recht en de geschiedenis zijn geïnteresseerd.

Inhoud

Voorwoord, VII
I Codificatie, 1
II Codificatie en het natuurrecht, 17
III Codificatie in het Romeinse recht, 39
IV Codificatie in Italie, 80
V Codificatie in Frankrijk,136
VI Codificatie in de Duitse landen, 184
VII Codificatie in Nederland, 243
VIII Codificatie in Zwitserland, 311
IX In plaats van codificatie (Engelse landen), 341
X Nationale codificaties en Europees recht, 397
Personenregister, 422
Zakenregister, 428
Vertalingen, 434
Kaarten, 465

Illuminatie van de hoofdletter H, de beginletter van het Decretum van Gratianus, uit een middeleeuws handschrift van dat boek (Montecassino, Bibliotheca Abbaziale, Ms 64 z f3). Uit: Anthony Milnikas, The corpus of miniatures in the Manuscrips of Decretum Gratiani, Vol I, Studia Gratiana XVI, Rome 1975